Τι πρέπει να απαντά κάποιος σε ένα
άτομο το οποίο δεν πιστεύει στον θεό αλλά σε μια ανώτερη δύναμη; Αλλά
πιστεύει και στο κάρμα και στο πεπρωμένο.
Είναι και φορές που ένας Χριστιανός ξεχωρίζει στην παρέα του ακόμη και να μην το επιζητεί και σχεδόν υποχρεώνεται σε μία απάντηση. Τα βλέμματα στρέφονται επάνω του ερωτηματικά: «Εδώ; Τι λέτε εσείς οι Χριστιανοί; Πιστεύω απλά σε μία ανώτερη δύναμη και σε ένα κάρμα… Καλά δεν κάνω;»
Ο φίλος μας που μιλάει για ανώτερη δύναμη αρχικά έχει κάνει ένα πρώτο βήμα ειλικρινές: Την παραδοχή της αδυναμίας του απέναντι σε «κάτι» που τον υπερβαίνει. Αυτό, δεν είναι λίγο ακόμα και εάν απέχει πολύ από την ουσία:Η «ανώτερη δύναμη» είναι κάτι αόριστο. Είναι καλή ή κακή; Είναι ηθικά ουδέτερη; Επεμβαίνει; Ποτέ και γιατί; Δεν είναι κάπως τρομακτική η ιδέα πως είμαστε έρμαια δυνητικά κάποιας σκοτεινής, απροσδιόριστης ενέργειας;Ο Θεός, αντίθετα, για τον Χριστιανό, έχει διακριτά ιδιώματα/χαρακτηριστικά με κύριο την αγάπη. Αποκαλύπτεται στον άνθρωπο, ειδικά όταν ο δεύτερος τον αναζητήσει ταπεινά και δεν είναι για αυτόν ένα απλό κλειστό διανοητικό σχήμα. Έχει αποκτήσει πρόσωπο μέσω του Υιού και Λόγου Του με το μυστήριο της Θείας οικονομίας, την ενσάρκωση. Ξέροντας λοιπόν όλα αυτά μέσα από την μακραίωνη παράδοση της Εκκλησίας μας, γεννιέται ένα εύλογο ερώτημα: Θα ήθελε κάποιος να παραμείνει στην εικόνα της νεφελώδους «ανώτερης δύναμης», όταν υπάρχει ήδη μία τέτοια αλήθεια για τον Θεό; Γιατί να μην κάνει ένα βήμα παραπέρα, αφού ήδη μέσα του ξέρει πως σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι μόνος; Προτιμά ένα αόριστο φιλοσοφικό σκαλοπάτι από «κάτω προς τα πάνω» ή μία προσωποποιημένη αλήθεια;Η αναφορά σε «κάρμα» επίσης δείχνει μία διάθεση πίστης σε κάτι έξω από εμάς μεν, αλλά πάλι με έναν τρόπο κάπως «μαγικό». Εδώ μάλιστα, θέλει προσοχή γιατί εύκολα μπορεί κάποιος να διεισδύσει σε ανατολικού τύπου φιλοσοφίες, περί «ενέργειας του σύμπαντος» κλπ. Τι είναι αυτό το κάρμα; Μία αντανακλαστική αντίδραση του σύμπαντος στις πράξεις και στις διαθέσεις μας; Μας επιβραβεύει ή μας τιμωρεί ανάλογα με αυτές; Έχει λοιπόν συνείδηση δικαιοσύνης;Στην Εκκλησία, έχουμε κάτι το οποίο προσομοιάζει σε αυτό που πιστεύει ή που θέλει να πιστέψει ο φίλος μας αλλά δεν προέρχεται αόριστα και αναίτια από το αχανές σύμπαν. Πηγάζει από την αγαθότητα και την δικαιοσύνη του Θεού, σε συνδυασμό με τις επιλογές του ανθρώπου: Ονομάζεται «πνευματικός νόμος» ή «πνευματικοί νόμοι». Έχουμε ειδοποιηθεί για την ύπαρξη τους ήδη από πολλά σημεία του Ευαγγελίου. Για παράδειγμα:«ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται». (Λκ. ιη΄ 14)Θέλεις δηλαδή να πατήσεις τον άλλον, να προχωρήσεις υπεροπτικά, να κατακτήσεις τον κόσμο όλον; Θέλεις να πορευτείς αλαζονικά; Είσαι ελεύθερος να το κάνεις, όμως να ξέρεις, στο τέλος θα… εισπράξεις τον λογαριασμό των πράξεων σου…Πόσες και πόσες φορές στην ιστορία έχει επαληθευθεί αυτή η αλήθεια; Και ακόμα και στην προσωπική μικρο-ιστορία του καθενός πόσες φορές έχουμε δει αυτά τα λόγια να επιβεβαιώνονται; Ακόμα και ο λαός μας, διαποτισμένος… όχι με «φιλοσοφίες κάρμα» αλλά με την Ορθόδοξη παράδοση παρατηρεί την ζωή και αποφαίνεται: «ότι κάνεις μπροστά σου θα το βρεις…» Όχι λοιπόν κάρμα και νόμοι του σύμπαντος, αλλά κάτι πολύ πιο ξεκάθαρο έχει να μας πει η Εκκλησία: Ο άνθρωπος έχει πνευματικές ρίζες. Κάθε του κίνηση και διάθεση έχει σαφείς συνέπειες με βάση τον απαράβατο πνευματικό νόμο. Έναν νόμο που κανένας δεν μπορεί να εξαγοράσει, να ξεγελάσει ή να προσπεράσει…Κλείνοντας, βλέπουμε πως απέναντί μας ίσως έχουμε έναν άνθρωπο που έχει κάνει κάποια βήματα προς την όντως αλήθεια. Ίσως πάλι, βλέπει απλώς με την λογική του μία ανώτερη παρουσία αλλά για άλλους, δικούς του λόγους δεν θέλει ακόμα να εντρυφήσει περαιτέρω. Όπως και να έχει, η Χάρις του Θεού, η ειλικρινής του διάθεση, και ίσως η δική μας συνδρομή με λόγια και πρωτίστως με παράδειγμα και προσευχή, μπορεί -και μακάρι!- τον κατάλληλο χρόνο να τον φέρει κοντύτερα στην απάντηση των αναζητήσεων του μέσα από την αλήθεια της Εκκλησίας μας.Να τον φέρει από την απρόσωπη «ανώτερη δύναμη» στην ταπεινή αγάπη του Θεού.Από το αόριστο «κάρμα» στον ορισμένους νόμους του πνευματικού κόσμου.Και από την ανίκητη «μοίρα» στην λυτρωτική Θεία πρόνοια…