Αν
δεν μπορείς να νηστεύεις, αν δεν μπορείς να αγρυπνείς, αν δεν μπορείς να
κάμεις φιλανθρωπία διότι είσαι φτωχός, αν δεν μπορείς να εκριζώσεις τα
πάθη σου διότι δεκαετίες έχουν ριζωθεί στα σπλάχνα σου και έχουν γίνει
δευτέρα φύση, αν δεν μπορείς να εκριζώσεις το μίσος, τον φθόνο, τη
ζηλοφθονία, τη χαιρεκακία, τον φόβο, την καχυποψία, τη λύπη, τη
φιληδονία, την επαίσχυντη επιθυμία, τον φόβο του θανάτου, τη φιλαυτία
και την αγάπη των ωραίων και απολαυστικών φαγητών, τη λιποψυχία και τη
νευρικότητα, που η εκρίζωση όλων αυτών προϋποθέτει
χρόνο πολύ και θέληση ισχυρή και δυνάμεις πολλές και κακουχίες και
ταλαιπωρίες του σώματος ουκ ολίγες, όμως απόκτησε μια εύκολη αρετή που
θα σε βοηθήσει σιγά-σιγά να απαλλαγείς από όλα σου τα πάθη.
Απόκτησε την αρετή που θα σε βοηθήσει να χαλιναγωγήσεις και να ελέγξεις
όλες σου τις επιθυμίες, θα σε βοηθήσει να γίνεις σιγά σιγά δοχείο των
μυρωμάτων και δωρεών του Αγίου Πνεύματος, το οποίο ως φωτιά και πυρκαγιά
άσβεστη και κεραυνός θα σου κατακάψει τα πάθη και θα λύσει τα δεσμά της
αμαρτίας και θα σου λυώσει τις αλυσίδες όλων των ορέξεων και ορμών
πανίσχυρων και ακατανίκητων. Απόκτησε και αγάπησε τη μητέρα όλων των
αρετών, τη σιωπή.
Η σιωπή είναι θεοπρεπής τρόπος λατρείας του Θεού. Το θείον δια της
σιωπής λατρεύεται, μας λέει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης. Με τη σιωπή
λατρεύουμε τον Θεό. Ο σιωπηλός είναι πάντοτε σε θέση λατρείας του Θεού,
είναι ο προσευχόμενος άνθρωπος και υπεράνω του προσευχομένου ανθρώπου. Η
σιωπή είναι η προσευχή των προσευχών. Το ευώδες άρωμα που εναποθέτει ο
άνθρωπος στο υποπόδιο του θρόνου του παντοδυνάμου Θεού.
Η τροφή της ψυχής και η υγεία της ψυχής. Η σιωπή οξύνει την διάνοια,
γεννάει σκέψεις και λογισμούς θεοσεβείς, ειρηνεύει τα σπλάχνα, φέρνει τη
χαρά, διώχνει τη λύπη, ειρηνεύει τους ανθρώπους και σε συμφιλιώνει με
τον εαυτό σου και με ολόκληρο τον κόσμο. Ο σιωπηλός ανακαλύπτει και
απολαμβάνει την ομορφιά της δημιουργίας, την ομορφιά της βροχής, του
χιονιού, της ανατολής και της δύσεως του ήλιου. Την ομορφιά της
ανοίξεως, του φθινοπώρου, του χειμώνα, του καλοκαιριού. Με τη σιωπή
απολαμβάνεις τις απέραντες αφροστεφανωμένες θάλασσες, τις ερημικές
βραχονησίδες, τα πανύψηλα χιονοστεφανωμένα βουνά, τις καταπράσινες
πεδιάδες, τα γυαλιστερά ποτάμια και κάθε μορφή ζωής που υπάρχει μέσα σ’
αυτά.
Είσαι ταραγμένος; Σιώπα! Θα αποκτήσεις ειρήνη.
Είσαι λυπημένος; Σιώπα! Θα αποκτήσεις χαρά.
Έχεις μίσος; Σιώπα! Θα αποκτήσεις αγάπη.
Με τη σιωπή χωρίς κόπο, ψυχικές ταλαιπωρίες και ψυχικούς εκβιασμούς
αποκτάς κάθε αρετή, αποβάλλεις κάθε κακό, επιτυγχάνεις κάθε μεγαλουργία.
Ο καλλιτέχνης στη σιωπή εργάζεται. Ο γλύπτης, ο ζωγράφος, ο ποιητής, ο
στοχαστής. Ο ευεργέτης στη σιωπή εργάζεται. Ο καλός χειρούργος, που
πολλές ώρες χειρουργεί έναν βαριά άρρωστο, έναν βαριά τραυματία και
δίνει υγεία και ζωή, στη σιωπή εργάζεται. Ο εφευρέτης, ο οικοδόμος
πολιτισμού στη σιωπή επιτυγχάνουν τους υψηλούς τους στόχους.
Η σιωπή ειρηνεύει τους ανθρώπους και τους λαούς. Φέρνει την αγάπη στους
συζύγους, την ομόνοια στους συνεργαζόμενους. Απόκτησε τη σιωπή, έστω
πειραματικά, δοκιμαστικά, και θα δεις τους ευγενικούς, τους γλυκύτατους
καρπούς της. Όταν τους γευτείς, θα αποφασίσεις να διαφυλάξεις τη σιωπή
σ’ όλη σου τη ζωή και να γίνεις ένας σιωπηλός και εσωτερικός άνθρωπος.
«Ευλόγησέ με, πάτερ, να πάω στο δάσος κι εκεί να μείνω σ’ όλη μου τη ζωή
σιωπηλός», είπε ένας μοναχός στον όσιο Σέργιο. Ο όσιος τον ευλόγησε με
τον σταυρό και ο μοναχός έφυγε στο δάσος και έμεινε εκεί σ’ όλη του τη
ζωή και δεν μίλησε ποτέ. Έτσι είχαν οι άγιοι την αρετή της σιωπής.
Η σιωπή είναι το εργαλείο του μέλλοντος αιώνος, ενώ τα λόγια του παρόντος αιώνος. (Ισαάκ ο Σύρος)
Δια της σιωπής πολλοί εσώθησαν, δια δε της πολυλογίας ουδείς. (Αμβρόσιος Μεδιολάνων)
Τίποτε δεν συμβάλλει τόσο στην απόκτηση της εσωτερικής ειρήνης, όσο η
σιωπή και η συζήτηση με τον εαυτό μας μάλλον παρά με τους άλλους.
(Σεραφείμ του Σαρώφ)
«Τεκνία, αγαπάτε αλλήλους», έλεγε ο Ιωάννης ο Θεολόγος στα γηρατειά του
από του κλινιδίου στο οποίο τον μετέφεραν οι μαθητές του από τόπο σε
τόπο. Εγώ θα έλεγα στον πολυτάραχο άνθρωπο του αιώνα μας: έχετε
περισυλλογή, αυτοσυγκέντρωση και σιωπή.
Από το βιβλίο: † Αρχιμ. Σεραφείμ Δημόπουλου, ΛΟΓΟΙ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ Α’. Έκδοση Φιλ. Σωματείου «Ιωάννης ο Χρυσόστομος», Λάρισα 2015.